Anadolu’da çocuklar için güzel bir tabir olan "adam ufa??" kullan?l?r. Bu tabirin manâ gücü çok büyüktür. Çocuklar, 'adam ufa??yd?’. Yani bir insan?n akl?, gönlü, duygusu, sevgisi, merhameti, idealistli?i çocuklarda gizlidir. Çocuklar?, küçük görürsek, hatta onlar? horlamaya, aldatmaya kalkarak bir ?eye akl? ermez diye dü?ünürsek çok büyük yanl?? yapm?? oluruz. Çekirdekten a?aç oldu?u gibi, zamanla çocuklar da büyüyerek, olgun ve gönüllerinde Allah’?n bulundu?u fazilet sahibi ve mükemmel insanlar olmaktad?rlar. Hz. Muhammet (sav) de bir çocuktu. Yunus Emre ve Fatih de bir çocuktu.

Necip Faz?l’?n çocuk ?iiri ne kadar anlaml?d?r:

Annesi gül koklasa, a?z? gül kokan çocuk;

A?aç içinde a?aç geli?tiren tomurcuk...

Çocukta, uçurtmayla gö?e ç?kmaya gayret;

Kar?ncaya göz atsa 'niçin, nas?l? ' ve hayret...

Fatihlik nimetinden yüzü bir nurlu mühür;

Biz ak?l tutsa??y?z, çocuktur ki as?l hür.

Allah diyor ki: 'Geçti gazab?m? rahmetim!

Bir merhamet heykeli mahzun bak??l? yetim...

Bugün a?la çocu?um, yar?n a?layamazs?n!

?imdi anlad???n?, sonra anlayamazs?n!

?nsanl?k zincirinin ebediyet halkas?;

Çocuklar?n kalbinde i?ler zaman rakkas?...

Anadolu’da, "adam ufa??" tabiri kullan?lan bu çocuklar?n bir çocuk edebiyat? var m?d?r? Nas?l bir çocuk edebiyat? olmal?d?r? Ve çocuk edebiyat?n?n kaynaklar? nelerdir?

“Nas?l bir çocuk edebiyat? olmal?d?r?” sorusunun cevab?, tabii ki çocuklar? gelece?e haz?rlayacak bir çocuk edebiyat?d?r. Çocuklar?m?z? gelece?e haz?rlayacak olan as?l konu ise öncelikle “çocuk edebiyat?n?n kaynaklar? nelerdir ve bizim neler yapmam?z gerekir?” sorusunun üzerinde durmam?z ve aç?klamalar?m?z gerekir.

• Çocuk edebiyat?n?n tükenmez kayna?? masallard?r. Çocuk ya?? ve içinde bulundu?u duruma göre dünyaya ve insanlara büyükler gibi bakmaz. Zira onun hayat tecrübesi ve bilgi da?arc??? hayat? do?ru ve gerçek olarak kavramaya yeterli de?ildir. Ancak onun da kendine göre duygular?, hayalleri ve özlemleri vard?r. O dünyay? ve insanlar? buna göre yorumlar. Herkesin bildi?i gibi çocuklar çok soru sorarlar, her ?eyi bilmek isterler. Masallar çocuklar?n sorular?na korku, ümit, heyecan telkin edici hayali ?ah?slar vas?tas?yla cevap verirler. Dolay?s?yla çocuklara anlat?lan ve okuduklar? masallar milli ve manevi de?erlerimize uygun olmal?.
• Çocuklar?m?za öncelikle okutmak istedi?imiz eserlerin hangi nitelikte olmas? gerekti?ini tespit etmemiz gerekir. Onlar?n kelime hazinelerini geni?letmemiz ve bu hazineye dâhil kelimelere yüklenmi? milli, tarihi, dini ve insani kavramlar? kazand?rmak; güzeli, iyiyi, do?ruyu bulmalar?n? sa?lamam?z gerekir. Buna göre çocuklar?m?z?n okumalar? için ellerine verdi?imiz kitaplar? kontrol etmemiz, verdi?imiz kitaplar?n zarars?z olduklar?n? bilmeliyiz. Bilhassa tercüme edilen baz? kitaplar?n yanl?? tercüme edilerek H?ristiyan kültürünü veya buna benzer yabanc? kültürlere ait ya?ay?? ?ekillerini çocuklara telkin edilebilmektedir.
• Çocuk edebiyat?n?n en önemli kaynaklar?ndan birisi de Türk milletinin milli ve manevi de?erleridir. Bu de?erlerin maddi ve manevi kökleri, çocuk edebiyat?m?z?n ana kökleri olmal?d?r. Milli ve manevi kaynaklar?m?z çocuklar?n sevdi?i masallara, hikâyelere, ?iirlere ve romanlar gibi eserlere zemin haz?rlamal?d?r.
• Toplumlar?n görevi, kültürlerini sürdürmek, geli?tirmek ve yükseltmektir. Bu görevi gerçekle?tirebilmeleri yeti?mekte olan ku?aklara, bu amaçlara uygun olan e?itim ve ö?retimin verilmesiyle ba?ar?labilir. E?itim ve ö?retimde, çocuklara güdümlü ve yanl?? ideolojileri benimsetecek yay?nlardan uzak tutulmal?d?rlar. Çocuk yay?nlar?, çocu?un ruh sa?l??? ilkelerine uygun olmal?d?r. Çocu?u en çok etkileyen çocuk kitaplar? ve dergilerdir. Çocuklar için yararl? kitap ve dergileri seçmek, zararl? yay?nlardan kaç?nmak, çocu?un okumay? sevmesi, kitap ve dergi edinme al??kanl??? kazanmas?, yararl? ve zararl? olanlar? ay?rt edebilmesi, zararl?lar?n etkisi alt?nda kalmay?p yararl?lar? kolayca benimsemesinin sa?lanmas? öncelikle anne babaya, sonrada e?itimcilere dü?mektedir.
• 
• Çocuk edebiyat?n?n kaynaklar?n? tespite çal???rken Müslüman-Türk damgas?n? atalar?m?zdan bize intikal etti?i üzere nesilden nesile sa?l?kl? bir biçimde devam ettirmek istiyorsak çocuk edebiyat?n?n kaynaklar?na bu aç?dan bakmam?z gerekmektedir. Kur’an-? Kerim ideal terbiyenin en sa?lam ve rasyonel kayna??d?r. ?lahi kitab?m?z?n yan?nda ilahi terbiye ile yeti?tirildi?ini bildi?imiz Peygamber Efendimizin (sav) örnek hayat? Ashab-? Kiram?n, ?slam ve Müslüman-Türk Büyüklerinin örnek hayatlar? ve menk?beleri çocuk edebiyat?m?z?n en esasl? kaynaklar?d?r.
• Çocuk edebiyat?n?n bir ba?ka kayna??; Türk dilinin ku?aktan ku?a?a geçen bilmeceleri, tekerlemeleri, türküleri, oyunlar?, masallar?d?r. Yine Türk dilinin bu güne kadar gelen her türden eserleridir. Bu kaynaklardan çocuklar?n yararlanabilmesi için çocuklara göre yeniden ele al?nmas?, yo?rulmas? ve i?lenmesi gerekmektedir. Ayr?ca dünya edebiyat?n?n çocuklar için haz?rlanm?? kitaplar?ndan milli ve manevi de?erlerimize uygun olanlar?n tercüme edilerek edebiyat?m?za kazand?r?lmas? gerekir. Keza tarihi süreç içinde yaz?lm?? olan çok de?erli klasik eserlerimiz de çocuklara sunulmal?.
• Çocu?un kalbi ve beyni bo? bir sayfaya benzemektedir. Çocukta yarat?l??tan gelen merak ve anlama iste?i güçlüdür ve söz konusu beyaz ka??daa milli ve manevi de?erlerimiz yaz?larak çocuklar?m?z yeti?tirilmelidir. Çocu?un kalbi ve beyni, ekime haz?r bir tarlad?r. Nadasa kal?rsa yaban otlar? ve çak?l dikenleri büyütmekten geri kalmayacakt?r. Çocu?un yarat?l??tan gelen istekleri vard?r. Bu istekleri duyacak, kar??layacak ve yönlendirecek olanlarsa anne baba, toplum ve okuldur. Çocuklar? yönlendirmede isteklerinin kar??lanmas? ile s?n?rl? olmay?p; onlara gelecekte aile, toplum ve insanlar?n kaderini çizmeye yönelik hedefler belirlenmelidir. Bu hedefler milli ve manevi de?erlerimize ba?l? hedefler olmal?d?r.
• Çocuklar?m?za sevgiyi, namuslu olmay?, cesaretli olmay? ve inançl? olmay? ö?reten eserleri ellerine vererek okumalar?n? sa?lamal?y?z
• Dini tarihi menkibeler, halk hikayeleri, masallar, halk kahramanlar?, zengin Türk tarihimiz, günümüz Türkiye’sinin güzellikleri, tabiat sevgisi, hayvan sevgisi, en mühimi insan sevgisi, millet a?k? ve destanlar?m?z çocuklar iyi birer nesil olmalar? için hazinelerimizdir.

Mahmut ?evket Serik