Hukuksuz gözalt? ve al?koyma fiillerinde Dera, Humus, Rif ?am, Suveyde ve Kuneytra bölgeleri ön plana ç?karken fail olarak polis güçlerinin yan? s?ra Askeri ?stihbarat ve Askeri Polis’in varl??? dikkati çekmektedir. Hukuksuzca gözalt?na al?nan, al?konulan ve kendilerinden haber al?namayan say?lar? en az 44 olan Suriyelinin içerisinde insani yard?m çal??anlar?, aktivistler ile rejimle tekrar birle?me anla?malar?na taraf  olan Deral? baz? eski muhalifler bulunmaktad?r. Suveyde’de hayat ?artlar?n?n protesto edildi?i gösteriler esnas?nda Askeri Polis taraf?ndan gözalt?na al?nan 15 sivile ilk etapta aileler ve avukatlar taraf?ndan ula??lamamas? hayatlar?na dair endi?eleri artt?r?rken yerel unsurlar?n talep ve bask?lar? sonucu bu siviller daha sonra serbest b?rak?lm??t?r.

Ayn? döneminde 13 yeni i?kence vakas?  teyit edilerek raporland?. Aralar?nda senelerdir i?kence gören ma?durlar?n da oldu?u bu 13 ki?i, Halep, Abasin, Harasta, Mezze, Kabun, Tartus ve Sednaya’daki hapishaneler ve istihbarat merkezlerinde i?kenceye maruz kald?. Ma?durlarla gerçekle?tirilen mülakatlarda hem kad?n hem de erkek esirlere yönelik tecavüzler oldu?u da belirlendi.

Esirlerin tutuldu?u merkezlerin gayri insani ?artlar?n?n yer ald??? raporda, ma?durlar kendi tecrübelerini komisyona anlatt?. Buna göre Hava Kuvvetleri ?stihbarat? 227.No’lu ?ubede 2 metrekarelik hücrelerde, Sednaya hapishanesinde ise 1 buçuk metrekarelik hücrelere esirler bal?k istifi ?eklinde t?k?lmaktalar.  Esirlere, yast?k yorgan gibi e?yalar verilmedi?i gibi hücre tuvaletlerinde sular bilinçli ?ekilde kesilerek esirlerin sa?l?k d??? bir ortamda vakit geçirmeleri sa?lanmaktaf?r. Buna ek olarak günlük bir dilim ekmek ve dört adet zeytini içeren esir yeme?i ile zaten hukuksuz ?ekilde hapsedilen esirlerin insani ?artlarda beslenmeleri de engellenmektedir.

Sa?l?ks?z ko?ullar ve i?kencelerin neden oldu?u gözalt?nda ölüm hadiseleri de bu raporlama dönemi içerisinde devam etmi?tir. Bu süreçte komisyonunu raporlad??? 19 yeni ölüm bulunmaktad?r. Akrabalar? gözalt?nda ölen ma?dur aileler ile yap?lan mülakatlar sonucunda söz konusu ölüm vakalar?n?n ekseriyetinde ailelere çocuklar?n?n öldü?üne dair resmi bir yaz? ve sadece sözlü olarak ölüm sebebine dair bilgi verildi?i rapor edilmi?tir. Yine pek çok ma?durun cesetleri ailelerine verilmemektedir. Ailelere verilen cesetlerde ise i?kenceye dair çe?itli izlere rastlan?ld??? rapor edilmi?tir.

Bu suçlamalar?n haricinde rejime ba?l? güvenlik güçlerine yöneltilen bir ba?ka itham ise yolsuzluk ve sivillerin daha önceleri ya?ad?klar? bölgelere dönmelerinin engellenmesidir. Rapora göre, Madaya, Rif ?am, Guta, Maharde, Sukaylebiye ve Dera’da güvenlik güçleri ve istihbarat unsurlar?n?n hakimiyetindeki kontrol noktalar? vatanda??n temel g?da ve ilaç malzemelerine do?rudan ula?malar?n? engellemektedir. Bu malzemelere ula?mak isteyen ya da sadece kontrol noktas?n? geçerek bölgeden geçmek isteyen vatanda?lar?n rü?vet vermeye zorland?klar? raporda yer alan iddialar aras?ndad?r. Deraya, Kabun, Cobar ve Yermük’te ise kontrol noktalar?ndaki güçlerin o bölgelerde çat??malar öncesi ikamet eden sivillerin evlerine geri dönmelerini engelledikleri de kontrol noktalar?nda ya?anan sorunlar ile alakal? di?er bir tespittir.

BM Suriye Ara?t?rma Komisyonunun raporlar? rejimin uygulad??? bask? politikas?n?n h?z kesmeden devam etti?ini göstermektedir. Her geçen gün yeni y?k?mlar ya?ayan ekonominin toplum taban?na uygulad??? bask? ve ülke güvenlik güçlerinin çok parçal? yap?s? ise hayatta kalmak, temel ihtiyaç malzemeleri ve hizmetlere ula?mak hususunda rü?vet ba?ta olmak üzere illegal yollar?n kullan?m?n?n daha da artaca?? yönünde.

Ömer Behram Özdemir