Esad rejimine karşı başlayan isyanın Tunus, Mısır, Libya ve kısmen Yemen’deki gibi görece kısa sürede sonuç vereceğinin tahmin edildiği, hesapların buna göre yapıldığı ama sonucun tam tersi olduğu artık Türkiye’de yetkili merciler tarafından da dile getiriliyor.

Türkiye’nin, yanı başında gerçekleşen katliamlara sessiz kalması zaten beklenemezdi, savaştan kaçanlara kapılarını kapatması da. Ama şu da bir gerçek, Suriye’deki isyan zaman uzadıkça bir krize döndü, Esad’ın (buna kötücül bir başarı demekte mahsur yok sanırım) Baas rejimi ile toplum arasındaki çatışmayı bir mezhep çatışmasına çevirmedeki hüneri işin rengini değiştirdi ve bölgedeki İran-Hizbullah gibi güçlerin pozisyonlarını kendilerince meşru bir zemine çekmelerine yardımcı oldu. Suriye’deki iç savaştan en çok etkilenen ülke de doğal olarak Türkiye oldu. Sadece sınır güvenliği açsından değil Türkiye Suriye krizinden kendi Nusayri ve Alevi vatandaşları üzerindeki psikolojik operasyonlar yüzünden de çok etkilendi. 

Sürecin uzamasının bir sonucu olarak, bugün Batılı güçlerin Suriye krizine müdahalede çekimser davranmalarının sebeplerinden biri olan radikal İslami cihat örgütleri muhalefet saflarında savaşan en etkili güç oldular. Savaşın sonucunu doğrudan ve olumsuz etkileyeceğinden muhalefet için El Nusra gibi yapılara artık size ihtiyacımız kalmadı demek imkansız. 

Suriye’deki isyanın neden devrimle neticelenemediği anlamak için İsrail-Lübnan-Suriye İran hattının Ortadoğu’nun kaderini şekillendiren kısa ama çatışmalarla ve ittifaklarla dolu tarihine dönüp bakmak öğretici olabilir. Hizbullah ve İran arasındaki ilişkide Suriye’nin oynadığı rolü ve bu hattın bir varlık yokluk mesabesinde algılandığını bilince Suriye’de isyanın neden çabucak sonuç vermediğini anlamak güç değil. Rusya’nın da girdiği bu denklem bir yönüyle yeni bir kutup görüntüsü veriyor. 

Bu hafta Taha Kılınç, Hüseyin Bağcı ve Mehmet Akif Okur farklı yönleriyle Suriye krizini ele aldılar.

Mehmet Akif Okur, Suriye krizinin tarafı gibi duran Nusayrileri konu ediyor. Nusayrilerin Baas-Esad rejiminin tarafı mı yoksa tutsağı mı olduğunu soruyor ve “Hızlanan iç savaşın yaydığı mezhepçi çatışma dili, muhalefetle anlaşabilecek Nusayri unsurları rejimin tutsağına dönüştürüyor. Mezhepçi kutuplaşma Şam rejimini müttefikleriyle buluştururken başta Türkiye olmak üzere Suriye sınırları dışındaki Nusayriler üzerinde de etkisini hissettiriyor” diyor. 

Hüseyin Bağcı ise Türkiye’nin Suriye politikasındaki boşluklara, hesaplayamadıklarına dikkat çekiyor. Taha Kılınç Esad rejiminin bu kadar dirençli çıkmasının sadece dış faktörlerin desteğini almasıyla açıklanamayacağını, muhalefetin içinden bir lider çıkaramaması ve Esad devrildikten sonra Suriye’nin kime emanet edileceği konusunda hala bir belirsizliğin söz konusu olmasıyla da ilgili olduğunu ifade ediyor. 

Mehmet Uçum “Devletin içinde yer aldığı suçlarla hesaplaşmak için yine devlet eliyle bir faaliyet yürütmek zorunlu. Bunun için de hesap soran devletin hesap sorulan devletin suçlarına ortak olmak anlamına gelmeyeceği açıkça görülmeli ve kabul edilmeli” diyor. 

Davut Kavranoğlu ve Bilal Macit Bilgi ekonomisi ve yeni üniversite nosyonu üzerine eğiliyorlar yazılarında. Ayşe Keşir bilimsel araştırmaların sonuçlarıyla sabitlenmiş uzun süre televizyon izlemenin çocuklarda yol açtığı olumsuzluklara değiniyor. Suheyb Öğüt içki düzenlenmesi tartışmasını içkinin bir ana gösterene dönüşmesi çerçevesinde ele alıyor ve “Kemalistlerin keyif hırsızı olduklarından emin oldukları Müslümanlara her içki tartışmasında tepki vermelerinin sebebi, içkiyi kaybettikleri zaman bütün bir simgesel düzeni de kaybedeceklerini düşünmeleridir” diyor.

Murat Güzel ise Duygu Türk’ün “Öteki, Düşman, Olay” isimli kitabıyla tanıştırıyor bizleri.

İyi haftalar...

hkokce@stargazete.com