Büyük insanlar, büyük i?lerin nas?l yap?laca??n? gösterip çekilirler dünya sahnesinden. Büyüklük dediysek anl? ?anl? olmak de?ildir maksad?m?z anla??laca?? üzere. ?ahsiyet ve ömürlerini adad?klar? güzel i?ler sebebiyle eksilmeyen y?pranmayan bir büyüklük onlar?nki. Hayat?n yalanc? par?lt?lar? bu cevherleri bir avuç ehil gözden gayr?s?na görünmez k?lm??t?r. Ya?ad?klar? zamanlarda ekseriyetle hat?rlar? gözetilmeyen, hatta olmad?k muamelelere maruz kalm?? bahsini etti?imiz büyük adamlar?n ne hikmetse ölümleri, fark edilmeleri için adeta yeniden bir do?u? olmu?tur. Nitekim ölüm, onlar?n hikâyelerini tamam etmi?, meziyetleri üzerindeki perdeyi kald?rm?? ve geç kalm?? bir tan?ma hevesinin de kap?s?n? açm??t?r.

Bundan yüz on sene evvel ba?layan Osman Nuri’nin 66 y?l sürecek hikâyesi böylesi bir kadere sahip. Sava?lar?n ve ba?kaca zor ?ahitliklerin gölgesinde geçen çocukluk y?llar? son derece hassas bir çocuk olmas?na neden olmu?, Balkan sava?lar?nda iki üvey abisini kaybetmi? Erzurumlu Topçuzadelerden Ahmet Efendi’nin o?lu küçük Nurettin’in müzmin kar?n a?r?lar? onu ömür boyu terk etmemi?tir.

Emin I??k hoca Nurettin Topçu’nun hayat?na yak?ndan ?ahitlik etmi? isimlerden. Yak?n döneme dair ?ahitliklerini güzel üslûbu ile ho? sohbetlerinde zaman zaman anlatan Emin I??k hoca Nurettin Bey’e dair hat?ralar? son derece samimi ve etkili bir dille sayfalara aktarm?? bu sefer. Nurettin Topçu Ça?da? Bir Dervi?in Dünyas? ad?yla Dergâh Yay?nlar? aras?ndan ç?kan bu müstesna çal??ma, Nurettin Topçu’nun imrenilesi bir hassasiyet, gayret ve samimiyetle ?ekillenen hayat? hakk?nda okuyucusunu fikir sahibi yap?yor.

Nurettin Bey’in ?ahsiyetinin mayas?, Beykoz vapurunda annesi ile yapt??? yolculukta kar??la?t?klar? teyzenin duas? ile at?lm?? belli ki diyorsunuz hemen ba?lang?çta. Beykoz’daki Ermeni doktorun koydu?u te?his belki onun karakterinin özeti: Mütehassis bir çocuk.

Kendi varolu?u, içinde ya?ad??? toplum ve tüm insanl?k ad?na merak ve kayg?lar? küçük Nurettin’i bu derece hassasla?t?ran ?ey belki. Emin I??k hoca böylesi güzel bir çocukluk an?s?yla ba?l?yor kitaba ve ailesinden, ilk ve orta mektep y?llar?ndan birbirinden k?ymetli an?lar? aktar?yor. Topçu’nun ?ahsiyet kodlar?n? çözmenize yarayan izler buluyorsunuz bu an?larda.

Mehmet Akif’e derin bir muhabbet duymu?

Sava? dönemlerinde çocuklar bile birden büyüyebiliyor. Nurettin Topçu da sava?lar?n sebep oldu?u zamans?z olgunlukla erkenden büyümü? bir çocuk. Gitti?i mekteplerdeki k?ymetli hocalar? sayesinde büyük ?ahsiyetleri erken ya?larda tan?m?? olmas? da önemli elbette. Ö?retmeni Nazif Bey’in ezberletti?i ?iirler sayesinde Nurettin Topçu’nun Hz. Mevlana ile birlikte fikrine ve ?ahsiyetine tesir eden Mehmet Akif ile tan??mas? orta mektep y?llar?na rastlar. Kitapta anlat?ld??? üzere ölümüne yak?n bir dönemde M?s?r Apartman?’nda kendisini ziyaret imkân? da bulmu? olan Nurettin Topçu, M. Akif’e derin bir sayg? ve muhabbet duymu?tur ömrü boyunca.

Vefa Lisesinde ba?lay?p ?stanbul Erkek Lisesi’nde biten lise tahsili y?llar?nda birbirinden k?ymetli hocalar?n talebesi olan Nurettin Topçu, mezun oldu?u sene devletin yurt d??? bursunu kazanan 10 ö?rencisi aras?na girmi? ve arkas?nda ailesini, çok sevdi?i ?stanbul’u b?rakarak ilim merak?n?n pe?inden gitmi?tir Avrupa’ya.

Emin I??k hoca, Paris’te ba?layan sonra rahats?zl?klar? sebebiyle Aix ?ehrinde devam eden üniversite hayat?na dair çok k?ymetli anekdotlar aktar?yor okuyucuya. Kurulan irtibatlar, büyük tan??malar?ndan me?hur doktora tezinin yaz?l???na kadar Nurettin Topçu’nun orada kazand??? irtifa ve itibardan son derece etkileyici noktalar dikkat çekiyor.  Hele hele Nurettin Topçu’nun bizde çok geç zamanlarda tercüme edilen doktora tezine yap?lan taltifler ve Nurettin Topçu’nun sat?rlarla ifadesi zor tavr?ndaki yücelik hiçbir ?eyle k?yas edilemez.  Günümüzde yurt d??? e?itim konusunda istekli olan gençlerin Nurettin Topçu’nun meseleye yakla??m? konusunda ö?renecekleri çok ?ey var.

Birçok makul ve cazip teklife ve ?srarlara ra?men ülkesine, devletine duydu?u minnet sebebiyle ?stanbul’a geri dönen Nurettin Topçu için “memlekete hizmet” gayesiyle Galatasaray Lisesi’nde ba?layan, çe?itli mecburi tayinlerle ezaya dönü?en ve ?stanbul Erkek Lisesi’nde nihayet bulan ö?retmenlik mesle?i kendi ifadesiyle ibadetin bir parças? olmu?tur. Emekli olduktan sonra dahi okul bahçesinden ö?rencilerini izleyen bir ö?retmenden bahsediyoruz.

Mukaddes bir ?st?raba talip

Kitapta ?stanbul’a döndükten sonra bile isteye mukaddes bir ?st?raba talip olan Nurettin Topçu’nun ö?retmenlik hayat?ndan pek çok hat?ra nakledilirken onun hakkaniyete, dürüstlü?e gösterdi?i titizlik hayret uyand?r?yor. Mecburi sebeplerle uzun sürmeyen evlilik hayat?, Hareket dergisi maceras?, dönemin siyasi atmosferi, üniversiteye al?nmama sebepleri Emin I??k hocan?n ?ahitlikleriyle anlat?l?yor.

Entelektüel merak?n?n yan?nda manevî aray??lar içinde olan Nurettin Topçu’nun ?stanbul’a döndükten sonra Abdulaziz Bekkine ile tan??mas? ve aralar?ndaki muhabbettin safl??? ve keyfiyeti son derece ilham verici. Nurettin Topçu’nun hem tav?rlar?nda hem de fikriyat?nda hiç yeri olmayan sathili?in, dinin temsilî noktas?nda da kabul görmeyece?i aç?kt?r. Nurettin Topçu, bir taraftan resmî ideolojinin çe?itli bask?lar?na maruz kal?rken din ve dindarl?k alg?s?ndaki ar?zalarla da bizatihi yüzle?mi?tir. Türkiye’nin gelece?i ad?na en büyük tehlikenin sözünü etti?imiz despotluk, sathilik ve ucuzluk oldu?u fikrindedir.

Nurettin Topçu’nun çocukluktan beri çekti?i kar?n a?r?lar? onu son nefesine götürüyor anla??lan. Fikir ?st?rab?, hayat?n türlü ezalar? ve en son bu amans?z hastal?k Nurettin Topçu’nun bu dünyadaki yolcu?un sonuna i?aret ediyor. Emin I??k hocan?n Topçu’nun son günlerine dair anlatt?klar? kitab? ac? bir hüzünle bitirmenize sebep oluyor. Ancak o dönemlerde Topçu ile aralar? biraz bozuk olan Necip Faz?l’?n hastaneye bir ?ekilde getirilip Nurettin Bey’e “Sen yi?it çocuksun! Hadi vur kap?y? gir içeri.” demesi teselli olarak yetiyor. Allah rahmet eylesin “büyük adam”a.