Dil ve Konu?ma Bozukluklar? Uzman? Gözde Malkoç, çocuklar?n konu?ma seslerini ö?renme sürecinin bebeklik döneminde ba?lad???n?, bu dönemden itibaren geli?imin dikkatle takip edilmesi gerekti?ini kaydetti. 

Dil ve Konu?ma Bozukluklar? Uzman? Gözde Malkoç, “Öncelikle ses bilgisi, dil geli?imi sürecinin en ba??ndan bebe?in sese yan?t vermesi, gelen sesleri model almas? ve kendi ki?isel seslemelerini gerçekle?tirmesi ile ba?lar” dedi. 

Okul öncesi dönemde tüm konu?ma sesleri ö?reniliyor 

Çocuklar?n bebeklik döneminde öncelikle ünlü sesleri ç?kartabildi?ini söyleyen Malkoç, bütün konu?ma seslerinin 5-6 ya?lar?na kadar ö?renildi?ini kaydetti. Gözde Malkoç, ?unlar? söyledi:

“Bebeklik döneminde ç?kar?lan bu ünlü sesler a?lama, ba??rma, ne?e durumlar?n? yans?tmak için kullan?lan seslemelerdir. Ünlü seslere daha sonra /b, k/ gibi sesler eklenir. /b/ sesinde iki duda??n kapanmas? gibi seslerin davran??lar?, kullan?mlar? çocuklar taraf?ndan zamanla örtük olarak ö?renilir. Tipik geli?en çocuklar, 5 – 6 ya?lar?nda hemen hemen bütün konu?ma seslerini ö?renmi? olurlar. Seslerin ö?renilmesi ve söylenebilmesi tabii ki kat? bir s?raya ba?l? de?ildir. 

Çocu?a basit gelen, kolay ç?kartabildi?inden ba?layarak geli?im seyreder. Ba?lang?çta b, p dudak seslerini daha kolay ay?rt ederken k, g, t, d gibi sesleri ay?rt edemeyebilir. Çocuk anadilinde olan, duydu?u ve ay?rt etti?i sesleri öncelikli olarak kullanmaya ba?lar. Henüz edinmemi? oldu?u sesler ise, ç?kart?lan seslerle yer de?i?tirir. Çocuk, k sesini ç?kartam?yorsa kap? yerine tap? diyebilir, kap? örne?inde oldu?u gibi sözcük ba?? pozisyonda k sesini ç?kartam?yorken sözcük sonu pozisyonda ayn? sesi ka??k yerine ta??k ?eklinde ç?kard??? da görülebilir. Ses bilgisel geli?im, k sesi gibi sesbirimler, ‘bak’ gibi sesbirimlerden olu?an heceler sesbirimlerin dizili?ine özgü kurallarla birlikte vurgu tonlamalar?n edinilmesini de içerir."

5 ya??ndan büyükse ve harfleri söyleyemiyorsa dikkat! 

Çocu?un 5-6 ya?lar?na kadar hemen hemen bütün konu?ma seslerini ö?rendi?ine dikkat çeken Gözde Malkoç, 5 ya??ndan büyük çocuklarda baz? sesleri ç?karamaman?n önemli bir i?aret oldu?unu belirterek “Çocu?un ilerleyen dönemde baz? sesleri ç?karamamas? ebeveynleri de tedirgin ediyor. Ebeveynler, ‘Çocu?um hala bebek gibi konu?uyor’, ‘Çocu?un baz? harfleri söyleyemiyor’ veya ‘çocu?um peltek konu?uyor’ ?eklinde çocuklar?n?n konu?mas?na yönelik endi?e ya?ayabiliyor. ??te bu ?ikayetler, sesbilgisel geli?im ile aç?klanabilir. ‘’Çocu?un konu?mas?na yönelik endi?eler varsa bir uzmana ba?vurulmas? erken müdahalede büyük önem ta??maktad?r” uyar?s?nda bulundu. 

Malkoç, bebeksi konu?man?n baz? ebeveynler taraf?ndan ise sevimli kabul edilerek peki?tirilebildi?ini söyledi ve ?u örnekleri payla?t?: 

“Bu durum konu?ma sesini ö?renen bir çocuk için uygun davran?? de?ildir. Çocuk erken dönemde konu?mas?n?n kabul edilmesinden bir rahats?zl?k duymasa da ilerleyen dönemlerde ben neden söyleyemiyorum ?eklinde konu?mas?ndan sitem edebilir. Örne?in s?kl?kla r sesini ç?karamamaktan dolay? her ya?tan ki?i klini?e ba?vurmaktad?r. Birey ar?ya ‘ben buna ay? demek istiyorum art?k’ ?eklinde ifadeler kullanabiliyor. Konu?mas?na kar?? biraz daha hassas olan ki?iler, ilerleyen dönemlerde arkada?lar?yla konu?urken o sesin oldu?u kelimeleri kullanmaktan kaç?nabilir ya da s?n?fta okuma yapmak istemeyebilir.” 

Konu?ma okul ba?ar?s?n? olumsuz etkiliyor 

Çocuklarda dil becerilerinin ya?la birlikte geli?ti?ini kaydeden Gözde Malkoç, “Uzun ve karma??k cümle yap?lar?n? kullanan çocuklarda, ç?kart?lamayan seslerin olmas? konu?ma anla??l?rl???n? epey dü?ürecektir. Ayn? zamanda ç?kar?lamayan seslerin fazla olmas? okul ça?? dönemde okuma ve yazma becerilerini olumsuz etkileyecektir. Bahsedilen bu nedenlerden dolay? çocu?un sesbilgisel fark?ndal??? ve seslerin ç?kart?lmas?na engel olan anatomik yap?lar uzman bir dil konu?ma terapisti taraf?ndan de?erlendirilmelidir. Gerekli görüldü?ünde terapiye ba?lanmal?d?r” diye konu?tu.